85. rocznica deportacji na Sybir

10 lutego, w 85. rocznicę masowej deportacji Polaków na Sybir, w tym zesłania w głąb Związku Sowieckiego osadników wojskowych z rodzinami, przedstawiciele Stowarzyszenia Rodzin Osadników Wojskowych i Cywilnych Kresów Wschodnich uczestniczyli w odprawionej na tę okoliczność mszy w kościele pw. św. Stanisława Kostki w Warszawie. Po nabożeństwie, w towarzystwie płk. Jana Chłopka z Klubu Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari, złożono kwiaty pod pobliskim pomnikiem „W hołdzie osadnikom wojskowym Kresów Wschodnich”.

10 lutego 1940 roku NKWD przeprowadziło pierwszą masową wywózkę obywateli polskich w głąb ZSRS, w tym osadników wojskowych z rodzinami. Dziś mija 85. rocznica tych tragicznych wydarzeń.

Instalowanie komunistycznego porządku na „Zachodniej Białorusi” i „Zachodniej Ukrainie”, jak w nomenklaturze sowieckiej określano zagarnięte przez ZSRS terytoria II RP, wiązało się z koniecznością zneutralizowania lub fizycznej likwidacji osób potencjalnie zagrażających nowej władzy. Zdefiniowano w ten sposób m.in. osadników wojskowych i cywilnych oraz przedstawicieli polskiej służby leśnej i niższych rangą urzędników, którzy stali się tym samym pierwszymi ofiarami planowanej na zimę deportacji. 4 i 5 grudnia 1939 roku Biuro Polityczne Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) oraz Rada Komisarzy Ludowych ZSRS przyjęły dekrety o przymusowym zesłaniu ludności wywodzącej się z wyżej wymienionych środowisk. 29 grudnia 1939 roku zatwierdzono instrukcję regulującą procedury operacyjne dotyczące przesiedlenia, a także kwestie organizacji specjalnych osiedli, w których zamierzano ulokować wywiezionych. Przygotowania do akcji zakończono w styczniu 1940 roku, finalizując sporządzanie wykazów z nazwiskami osób przewidzianych do deportacji. Zesłanie objęło około 320 tys. Polaków (w tym ponad 40 tys. spośród rodzin osadniczych) oraz stosunkowo nielicznych przedstawicieli mniejszości narodowych z Kresów Wschodnich II RP.

[Na zdjęciu od lewej: płk Jan Chłopek oraz osoby z Zarządu Stowarzyszenia: Janusz Maguza, Jadwiga Kot, Dorota Czarnocka-Cieciura, Gabriela Janiak, Roman Janiak].